Suy gan là các bệnh lý ở gan với biểu hiện đặc trưng là sự tổn thương ở các tế bào gan mà không thể chữa trị được và gan không còn có thể hoạt động nữa. Suy gan là một tình trạng nguy kịch cho tính mạng cần được chăm sóc y tế kịp thời.
Bệnh suy gan thường diễn ra từ từ và qua nhiều năm. Nhưng trường hợp bị suy gan cấp tính sẽ diễn ra nhanh hơn (có thể chỉ trong khoảng 48 giờ) và khó chẩn đoán được ngay từ lần đầu tiên.
Suy giảm chức năng gan ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đời sống sinh hoạt người bệnh
Suy gan do đâu?
Những nguyên nhân phổ biến nhất của suy gan đó là khi gan bị suy yếu dần sau nhiều tháng đến nhiều năm bao gồm: Virus viêm gan B, viêm gan C; Uống rượu bia trong thời gian dài; Xơ gan; Thừa sắt (một dạng rối loạn khiến cho cơ thể hấp thụ và dự trữ nhiều sắt hơn bình thường); Thiếu dinh dưỡng… Cụ thể là:
Virus gây viêm gan: thường gặp và nguy hiểm nhất là viêm gan do virus B, đây là một “căn bệnh thầm lặng” vì phần đa những người bị nhiễm viêm gan B không biết là mình bị nhiễm bệnh và có thể vô tình lây lan qua nhiều đường khác nhau. Người bị nhiễm viêm gan B mạn tính (virus viêm gan B tồn tại trong gan trên 6 tháng) có nguy cơ tiến triển thành các loại bệnh gan nặng hơn như ung thư gan hay xơ gan. Theo thống kê, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B mạn tính cao, chiếm trên 20% dân số theo WHO.
Nguyên nhân suy gan do đâu?
Suy gan do rượu bia: 90% lượng rượu bia vào cơ thể được chuyển hóa ở gan, do đó gan bị ảnh hưởng lớn trước tác hại của bia rượu.
Rượu bia có thể gây ra 3 loại bệnh về gan: viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, xơ gan. Các bệnh này xảy ra theo chuỗi nối tiếp nhau bắt đầu với bệnh gan nhiễm mỡ. Bệnh có thể dừng ở giai đoạn này nếu dừng uống rượu, tuy nhiên, tiếp tục uống rượu sẽ dẫn đến viêm gan, xơ gan và về lâu dài từ nền các tế bào gan bị xơ hóa sẽ phát triển ung thư gan. Theo WHO, “khoảng 71,7% nam giới Việt Nam bị xơ gan do uống nhiều rượu bia”.
Sử dụng thực phẩm không an toàn: Gan có vai trò chuyển hóa các chất dinh dưỡng để cơ thể hấp thu. Sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, bị ô nhiễm hay chứa nhiều hóa chất độc hại, thức ăn đường phố không đảm bảo vệ sinh… là kẻ thù “thầm lặng” làm chức năng gan bị suy giảm. Một khi gan bị tổn thương thì dễ dẫn đến viêm gan, men gan cao, xơ gan là những căn bệnh khó tránh khỏi.
Môi trường bị ô nhiễm: Gan giữ một chức năng quan trọng là giải độc và thải trừ chất độc. Khi sống ở môi trường bị ô nhiễm bởi chất thải, khí thải độc hại, phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, khói thuốc lá… gan sẽ phải “gồng mình” phân giải các chất này. Theo đó, có nhiều chất hóa học từ môi trường ô nhiễm sẽ đọng trong gan, dưới tác động lâu dài của các yếu tố ô nhiễm, gan phải hoạt động liên tục dẫn đến quá tải, tế bào gan bị tổn thương, chức năng giải độc bị suy giảm. Đây chính là cơ hội để các bệnh về gan như viêm gan, xơ gan… phát triển.
Những triệu chứng của suy gan là gì?
Suy gan thường rất khó chẩn đoán ở giai đoạn đầu, những triệu chứng ban đầu của bệnh thường có thể liên quan tới bất kỳ chỉ số hoặc tình trạng nào. Thông thường, người suy gan thường có những triệu chứng như: buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi, tiêu chảy…
Tuy nhiên, khi suy gan chuyển nặng hơn thì những triệu chứng cũng sẽ trở nên nghiêm trọng, đòi hỏi phải có sự chăm sóc kịp thời. Các triệu chứng bao gồm: Sưng bụng, vàng da, dễ chảy máu, hay buồn ngủ, rối loạn hoặc mất phương hướng về thần kinh (được gọi là bệnh não gan); thậm chí là hôn mê.
Suy gan chữa trị như thế nào?
Khi bị suy gan, nếu được chẩn đoán kịp thời, sinh ra do dùng quá liều acetaminophen đôi khi có thể chữa được. Còn nếu do một loại virus gây nên thì có thể có các hỗ trợ y tế ở bệnh viện để chữa trị những triệu chứng cho đến khi virus không còn hoành hành nữa. Ở những trường hợp này, bản thân gan có thể tự hồi phục dần.
Tuy nhiên, đối với suy gan do hệ quả của sự suy yếu trong một khoảng thời gian dài, mục tiêu chữa trị hàng đầu là có thể cứu chữa được phần nào của gan vẫn còn hoạt động được. Nếu điều này bất khả thi thì việc cấy gan là cần thiết. Hiện nay, việc cấy ghép gan là một loại phẫu thuật có tỷ lệ thành công cao.
Làm cách nào để phòng ngừa suy gan?
Cách tốt nhất để phòng tránh suy gan là hạn chế những nguy cơ phát triển viêm gan hay xơ gan.
Sau đây là một số cách giúp ích cho việc phòng tránh suy gan:
– Tiêm vắc xin phòng viêm gan đều đặn hoặc tiêm liều miễn dịch để phòng tránh viêm gan A và B.
– Duy trì chế độ ăn hợp lí, đầy đủ các chất dinh dưỡng với các nhóm thực phẩm khác nhau, tăng cường ăn rau xanh, hoa quả tươi và các chất xơ.
– Hạn chế uống rượu bia. Cần tránh chất cồn khi đang dùng acetaminophen (Tylenol)
Bên cạnh đó, cần hạn chế những tác nhân gây suy gan như: tuyệt đối không nên chạm vào máu hay vật dụng có dính máu của người bệnh; Vệ sinh thân thể sạch sẽ do vi khuẩn thường dễ lây truyền; Không nên dùng chung những đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu; Không dùng chung kim tiêm khi đi tiêm; Dùng biện pháp bảo vệ (bao cao su) khi quan hệ…
Để phòng ngừa suy gan hiệu quả, việc tìm hiểu và nắm rõ các thông tin về bệnh là một điều vô cùng cần thiết. Chúc các bạn có một sức khỏe thật tốt!
